Prevod: Žurnal
Projekat „Mapiranje militanata“ (MMP) Stanford univerziteta, inicijativa finansirana od strane vlade SAD koja sprovodi istraživanja o „nasilnim militantnim ili ekstremističkim organizacijama,“ tiho je uklonila svoj profil o Bataljonu Azov početkom prošlog mjeseca. Bataljon Azov (sada poznat kao 12. brigada za specijalne namjene „Azov“) je jedinica Nacionalne garde Ukrajine, ozloglašena zbog upotrebe neonacističkih simbola, regrutovanja ekstremnih desničara iz inostranstva i navodnih ratnih zločina. Tajanstveno uklanjanje profila o Azovu od strane Stanfordovog MMP-a usledilo je otprilike mjesec dana kasnije nakon što je Stejt department SAD ukinuo svoju zabranu vojne pomoći ovoj jedinici, što je izazvalo pitanja o motivima uklanjanja stranice.
Uklanjanje profila Azova od strane MMP-a je značajno jer može uticati na vojnu politiku SAD. Iako je MMP kreiran i djeluje uz finansijsku podršku Ministarstva odbrane i Ministarstva unutrašnje bezbjednosti, radovi njegovih istraživača citiraju se u akademskim istraživanjima, izvještajima i svjedočenjima pred Kongresom, institucijama i inicijativama koje finansira vlada, kao i federalnim agencijama. Sajt funkcioniše kao autoritativni izvor informacija o militantnim i ekstremističkim grupama, njihovim interakcijama i vezama kroz vrijeme. Najmanje što se može reći je da uklanjanje profila Azova znači da lista MMP-a više ne protivrječi odluci Stejt departmenta da dozvoli američku vojnu pomoć grupi, i samim tim ne može biti korišćena za kritiku ove odluke.
Uklanjanje profila Azova od strane Stanfordovog MMP-a takođe može biti rezultat pritiska ukrajinskih diplomata. Krajem prošle nedjelje, ambasadorka Ukrajine u Sjedinjenim Državama Oksana Markarova objavila je post na Fejsbuku u kojem slavi uklanjanje profila Azova od strane MMP-a, uz snimak ekrana poruke „Stranica nije pronađena“ koja se pojavljuje ako se pokuša pristupiti URL-u profila Azova na MMP-u. Zanimljivo, Markarova je zahvalila Stanfordu na njihovom „odgovoru“ i zahvalila svojim kolegama iz ukrajinske ambasade i Udruženju porodica branilaca Azovstala „na stalnom skretanju pažnje i zajedničkoj borbi protiv ruske propagande i dezinformacija,“ prema automatskom prevodu posta na Fejsbuku. Markarovina napomena o Stanfordovom „odgovoru“ i njenim diplomatama koji „stalno skreću pažnju“ sugeriše mogućnost ukrajinske kampanje pritiska, podstaknute ukrajinskim diplomatama, da se MMP-u ukloni profil Azova.
Ambasadorka Ukrajine u SAD Oksana Markarova je doslovno proslavila uklanjanje Azova sa Stanfordove liste ekstremizma u postu na Fejsbuku od 14. juna.
Stejt department i Markarova nisu odmah bili dostupni za komentar.
Na pitanje o uklanjanju profila Azova, jedna od akademika iza MMP-a, profesorka Marta Krenšou, rekla je za Noir: „planiramo da ažuriramo taj profil, ali ne znam kada će ažuriranje biti završeno.“ Kada su traženi detalji, uključujući i to da li se profili militantnih grupa obično uklanjaju tokom procesa ažuriranja, kada će ažuriranje biti završeno, kakve se vrste ažuriranja prave, i da li će profil Azova ponovo biti vidljiv na sajtu MMP-a, Krenšou i drugi akademici iz MMP-a nisu pružili konkretne odgovore. Takođe nisu razjasnili da li je ukrajinska ambasadorka Markarova kontaktirala MMP u vezi sa uklanjanjem profila Azova.
Osnovan u martu 2014. godine kao dobrovoljačka jedinica za borbu protiv proruskih separatista u istočnoj regiji Donbas, Azov je kasnije uključen u Nacionalnu gardu Ukrajine i stekao međunarodnu pažnju zbog svoje uloge u ponovnom osvajanju jugoistočnog ukrajinskog grada Mariupolja od separatističkih snaga u junu 2014. Tokom ove operacije, Azov je takođe bio pod lupom zbog svoje neonacističke ikonografije, posebno obrnutog Volfsangela postavljenog preko Crnog sunca (prvi je drevni runski simbol koji su prisvojili nacisti, prema Antidifamacijskoj ligi, a drugo je „bazirano na dizajnu koji je naručio vođa SS-a Hajnrih Himler i koji je uglavnom koristio neonacistički i ezoterični nacionalsocijalistički pokreti,“ prema sada uklonjenom profilu Azovskog bataljona na MMP-u).
Azov je dio šireg „Azovskog pokreta,“ mreže krajnje desničarskih ukrajinskih grupa koje takođe uključuju političko krilo, Nacionalni korpus (kojim predsjedava osnivač Azova i ozloglašeni bijeli nacionalista Andrij Bilecki), koji je Stejt department SAD nazvao „nacionalističkom grupom mržnje,“ i paravojnu frakciju, Nacionalnu miliciju, koja je napala Rome i druge manjinske zajednice u Ukrajini.
Azov je ponovo došao u prvi plan nakon ruske invazije u februaru 2022. zbog svoje visoko profilisane odbrane Mariupolja tog proljeća. Razorna bitka, tokom koje su veliki dijelovi stambene infrastrukture u Mariupolju oštećeni ili uništeni, završena je dugotrajnom opsadom čeličane Azovstal, ispod koje su se preživjeli azovski i ukrajinski vojnici povukli sve do njihove kapitulacije u maju 2022. Bitka za Azovstal privukla je značajnu međunarodnu medijsku pažnju, djelimično zbog toga što je Azov koristio Starlink terminale za objavljivanje video snimaka o uslovima u kojima su se nalazili ukrajinski branioci.
Reputacija Azova zbog borbene efikasnosti i uporne odbrane Mariupolja, udružena sa željom da se suprotstavi tvrdnjama ruskog predsjednika Vladimira Putina o nacizmu u Ukrajini (sa jednim od ciljeva invazije koji je označen kao „denacifikacija“), motivisala je mnoge proukrajinske komentatore da opravdaju ekstremizam jedinice, tvrdeći da je jedinica depolitizovana i da je sada potpuno drugačija od dobrovoljačkog bataljona koji je nastao prije deset godina.
Vašington post priznao: U Ukrajini se bori veliki broj neonacista, posebno u Azovu
Ova tvrdnja se takođe proširila u mejnstrim medijima, što pokazuje izvještavanje Gardijana da je „brigada Azov sa više od 5.000 ljudi odbacila bilo kakve veze sa krajnjom desnicom, što ruska propaganda uporno ističe prije invazije.“
Ovo je netačno. Kako izvještava The Nation, mnogi od sadašnjih vođa Azova, uključujući komandanta Denisa Prokopenka i zamjenika komandanta Svjatoslava Palamara, imaju višegodišnje veze sa krajnje desničarskim grupama, a brigada i dalje koristi nacističke simbole na bojnom polju i društvenim mrežama. Zapravo, Azov nikada nije prestao da koristi Volfsangel simbol, koji je i dalje dio njihovog zvaničnog logoa i koji se nalazi na njihovoj stranici na X/Tviteru. Osnivač Azova, Andrij Bilecki, očigledni bijeli suprematista koji je navodno rekao da je nacionalna misija Ukrajine da „vodi bijele rase svijeta u konačni krstaški rat … protiv Semije-vođenih untermenša [podljudi],“ ostaje blisko povezan sa jedinicom uprkos navodnom odlasku u jesen 2014. godine. U svojoj knjizi iz 2022. „Iz vatre rata: Ukrajinski Azovski pokret i globalna krajnja desnica,“ autor i novinar Majkl Kolborn tvrdi da se Azov nije udaljio od krajnje desnice, pišući da je „[u]prkos neuvjerljivim naporima da se razdvoje, jasno je da je Azovski puk dio šireg Azovskog pokreta i ne treba ga tretirati kao nešto što je različito od njega.“
Ekstremizam Azova bio je u suštini nesporan među zapadnim institucijama i medijima sve do ruske invazije na Ukrajinu u februaru 2022. To je važilo i za MMP. Prije uklanjanja, profil Azova na MMP-u je detaljno dokumentovao krajnje desničarsku ideologiju ove grupe, njene veze sa stranim bijelim suprematističkim organizacijama i korišćenje nacističkih simbola.
Uklanjanje profila Azova od strane MMP-a dogodilo se nešto više od mjesec dana prije odluke Stejt departmenta da ukine dugogodišnju zabranu pružanja američkog oružja brigadi. Stejt department, koji je prvobitno zabranio naoružavanje Azova zbog zabrinutosti zbog njegovog krajnje desničarskog ekstremizma, ukinuo je ovu politiku jer je brigada nedavno „položila provjeru po Lijuovom zakonu koju je sproveo Stejt department SAD,“ kako izvještava Washington Post 10. juna. Iako je Kongresna zabrana vojne pomoći „Bataljonu Azov“ i dalje na snazi prema zakonima o finansiranju, Stejt department je rekao da ne vjeruje da se kongresna zabrana odnosi na grupu u njenom sadašnjem obliku, prema Post-u.
Zapravo, Stejt department tvrdi još od aprila 2023. da je Azov u sadašnjem obliku drugačija grupa od „Bataljona Azov“ na koji se odnosi kongresna zabrana, prema izjavama portparola Stejt departmenta koji je anonimno citirao Washington Post. Zvaničnik Stejt departmenta je rekao da je „Bataljon Azov“ bio nedržavna „milicija“ koja ne postoji već više od pet godina i da je Azov sada „drugačija jedinica.“
„Lijuova provjera“ odnosi se na Lijuov zakon, koji zabranjuje Sjedinjenim Državama da finansiraju „strane bezbjednosne snage gdje postoje vjerodostojne informacije koje impliciraju tu jedinicu u izvršenje teških kršenja ljudskih prava,“ prema saopštenju Stejt departmenta. U stvarnosti, ne samo da je originalna zabrinutost Stejt departmenta u vezi sa ideološkim ekstremizmom Azova još uvijek relevantna, već je i rekord ljudskih prava ove jedinice ostao problematičan od njenog osnivanja kao nedržavne dobrovoljačke milicije 2014. godine. Zaista, Azov je bio vjerodostojno optužen za mučenje, prisilne nestanke i vanpravna ubistva, što su sve „teška kršenja ljudskih prava“ koja bi diskvalifikovala vojnu jedinicu od primanja američke vojne pomoći, prema tumačenju Lijuovog zakona od strane Stejt departmenta. Mnoga od navodnih kršenja ljudskih prava Azova, koja takođe uključuju korišćenje civilne infrastrukture u vojne svrhe i pljačku civilnih kuća, dogodila su se nakon što je jedinica formalno integrisana u Nacionalnu gardu Ukrajine krajem 2014. godine.
Blizina najave Stejt departmenta i uklanjanja profila Azova mogla bi biti slučajna, ali bliske veze MMP-a sa vladom SAD bacaju sumnju na nevinu objašnjenje.
Stanford je pokrenuo MMP 2009. godine i vodio projekat do 2012. koristeći sredstva Ministarstva odbrane i Nacionalne naučne fondacije. Godine 2019, MMP je dobio finansijska sredstva od Ministarstva unutrašnje bezbjednosti, prema sajtu projekta. Akademici iza MMP-a takođe imaju duboke veze sa američkom odbranom.
Profesorka Marta Krenšou, viša saradnica Instituta za međunarodne studije Friman Spogli pri Stanford univerzitetu i profesorka emerita za vladu na Veslijan univerzitetu, nadgledala je MMP od njegovog pokretanja. Takođe je radila kao „glavni istražitelj u Nacionalnom centru za proučavanje terorizma i odgovor na terorizam (START) na Univerzitetu u Merilendu, koji je finansiralo Ministarstvo unutrašnje bezbjednosti“ od 2005. do 2017. godine, prema sajtu Stanforda.
Iris Meloun, koja je ko-direktor MMP-a od 2019. do 2022., istovremeno je bila glavni istražitelj za Centar izvrsnosti Ministarstva unutrašnje bezbjednosti, Nacionalni centar za inovacije, tehnologiju i obrazovanje za borbu protiv terorizma (NCITE). Profesorka Kajtlin Robinson, koja radi kao istraživač u MMP-u od 2022. godine, ranije je radila kao istraživački asistent za Ministarstvo odbrane, prema njenom sajtu. Zanimljivo, Robinson je opisala sam MMP kao „člana“ NCITE-a na svom sajtu.
Izvor: Noir News
Noir News je istraživački bilten kojim upravljaju nezavisni novinari Ajan Karlos (osnivač Noir-a) i Sem Karlen, koji pokrivaju spoljnu politiku, građanske slobode, zloupotrebe vlade i religiju, između ostalih tema. Pretplatite se na https://www.noirnews.org/about
