Piše: Vuk Bačanović
Vijest da će Dragoslav Bokan u Srpskoj kući u Podgorici držati predavanje na uopštenu temu „Da li će preživjeti srpski narod“ nije nešto što samo po sebi zaslužuje naročit osvrt. U Crnoj Gori navikli smo na takve jeftine provokacije SNS režima i predsjednika Srbije Aleksandra Vučića lično, posebno kada idu na ruku jačanju partnerskog, a sada — na veliku žalost beogradskih vlasti — opozicionog DPS-a.
Međutim, ovdje se ne radi samo o Bokanu, već o zgodnom povodu da se razobliči ideologija koja stoji iza takozvanog bloka patriotskih intelektualaca u koje se i on ubraja, a koji su ujedno i najveće apologete Vučićevog režima. Radi se o jednim te istim ljudima koji i dalje imaju tendenciju da preko državnih medija kreiraju javno mišljenje u Srbiji, i koje je ministar bez portfelja u ostavci, Đorđe Milićević, nedavno okupio u ekspertski tim za realizaciju projekta „Srpski nacionalni interesi jučer, danas i sutra“. Glavni cilj projekta, kako se navodi, jeste „borba protiv istorijskog revizionizma“, a realizuju ga, između ostalih, Aleksandar Raković, Darko Tanasković i nezaobilazni Dragoslav Bokan.
O tome koliko nas je od Rakovićevog i Tanaskovićevog načina „odbrane srpstva“ u Crnoj Gori i generalno boljela glava, trebalo bi napisati zasebnu studiju. Ali Bokan je, prije svog dolaska, dao vrlo karakterističnu, sebi svojstvenu izjavu kojom je, uostalom, odgovorio na naslovno pitanje svog predavanja o srpskom preživljavanju:
„Opozicioni autošovinisti, regionalni obavještajci, srpski nacionalisti opsjednuti mržnjom prema Vučiću, malograđanski snobovi, ultraurbane ‘gradske face’, nafurani ‘buntovnici bez razloga’, nihilisti i anarhisti, vouk sektaši, artemijevski kvazi-ziloti, zajapureni klinci, prenapumpani studenti… će 15. marta, na najteži mogući način, na svojoj koži, razumjeti šta je to država… I šta ima tako tragično u ‘građanskom ratu’, ako u sebi nosi ono iscjeljujuće, njegoševsko ‘trijebljenje gube iz torine’ — radi iscjeljenja čitavog naroda?! Najtragičnije je unutrašnje truljenje narodne duše bez mogućnosti bilo kakve reakcije, ma kakvog konkretnog otpora ovoj zarazi.“
Vuk Bačanović: Nova balkanska distopija, litijumski rudokopi i konc-logori?
Da ne ulazimo sada u tipično staljinističko nabrajanje narodnih neprijatelja koji predstavljaju „zarazu“ za odstrel, ali tvrdnja da građanski rat, prolivanje krvi i „trjebljenje gube iz torine“ nisu nešto loše? Odakle ovakvi antihrišćanski, sadistički i nemilostivi stavovi istaknutom intelektualcu i medijskoj ličnosti koja vrlo često, u ime Srpske crkve i hrišćanskog identiteta srpskog naroda, nastupa na medijima sa državnom frekvencijom?
Ovo sasvim sigurno nije puki kontinuitet Bokanovog paškvila iz Duge 1992. godine, u kojem je najavio: „Postoji opravdan strah da u bližoj ili daljoj budućnosti, pošto završimo rat sa spoljnim neprijateljem, otvorimo unutrašnji front…“
U srpskom društvu još uvijek ne postoji dovoljno svijesti o tome u kolikoj je mjeri neopaganska, antihrišćanska misao Dragoša Kalajića — inače Bokanovog učitelja i mentora — bila raširena na srpskoj desnici devedesetih godina prošlog vijeka. Odnosno, koliko je ono što se devedesetih predstavljalo kao povratak drevnoj srpskoj hrišćanskoj tradiciji, zapravo nema nikakve veze sa drevnom srpskom hrišćanskom tradicijom.
Kalajić — inače inspirator osnivanja paravojne jedinice Beli orlovi, koji je kao urednik uticajnog sedmičnika Duga bio u vrlo dobrim odnosima sa režimom Slobodana Miloševića, a preko Dragoslava Bokana kao jednog od komandanata Bijelih orlova i Sonje Karadžić (kćerke Radovana Karadžića) imao veliki uticaj na ratnu vlast Republike Srpske, posebno na samog Radovana Karadžića — otvoreno je prezirao jevanđeoski etos i bez ustezanja zagovarao paganizam i ideologiju krvi i tla.
Ako nekog začudi Bokanov krvoločni stav prema studentima kao prema slabićima i „niščima“ koji zaslužuju da budu prebijeni i poniženi, dovoljno je samo pročitati tekst njegovog mentora o rimskom imperatoru Julijanu Apostati — koji se u četvrtom vijeku odrekao hrišćanstva i ponovo prihvatio sinkretistički rimski paganizam:
„Daleko ispod ambijenata učenosti, tada se širio uticaj jedne heterodoksne sekte zvane ‘hrišćani’, osvajajući duše niščih, neobrazovanih i povodljivih masa, podstičući i eksploatišući najniže instinkte ljudskog elementa (od socijalne i kulturne zavisti do smrtnog straha), propovijedajući superiornost neznanja nad znanjem, ružnoće nad ljepotom, niskosti nad plemenitošću, poniznosti nad dostojanstvom i ponosom, zakona krda nad pravima slobodne ličnosti… obećavajući osvetoljubive sladostrasne užitke u spektaklima uništenja svijeta vrijednosti i pomora uzvišenih, kolektivno ‘spasenje’ izabranih ili članova hrišćanske partije (koje obesmišljava sve napore i plodove ličnog usavršavanja), te vječni život oživljenih lešina u eshatološkoj utopiji.“
Budući da su ovakvi stavovi — za većinu Srba, bili oni praktični ili samo tradicionalni vjernici — skandalozni, pribjeglo se mimikriji. Osnivajući 1993. godine, usred rata i sankcija, luksuzni časopis Naše ideje, s redakcijama u Beogradu i na Palama, u kojem je sarađivao veliki broj ljudi s desnice (Isidora Bjelica, Dejan Đorić, Dragoš Kalajić, Sonja Karadžić i dr.), Bokan je već u prvoj napisanoj rečenici opisao svoj pravi cilj:
„Kao što zidovi srpskih manastira naležu na mnogo starije temelje nestalih Hramova napuštene vjere – čuvajući time svetost ovih jednom zauvijek izabranih mjesta – tako i ‘Naše ideje’ naležu na razrušene temelje one Evrope koja je zauvijek nestala kada je počelo da se priča o njenom ujedinjenju; one Evrope koja je samu sebe proždrala u samoubilačkim ratovima bez pobjednika.“
Drugim riječima, i sasvim sigurno — kalajićevskom inspiracijom — zidovi hramova, manastira i Srpska crkva uopšte imaju poslužiti kao paravan za sve što je suštinski antihrišćansko. A u ovom slučaju to nije bila samo prikrivena, a ponekad i otvorena apologija njemačkom nacizmu i rumunskom fašizmu oličenom u Željeznoj gardi — iz pera Isidore Bjelice — niti Adolfu Hitleru — iz pera Dejana Đorića — kao ni promocija rasne eugenike, antisemitizma, neopaganskih i antihrišćanskih koncepata Julijusa Evole i rasističke varijante ruskog panslavizma. To je takođe obuhvatalo i sve ono što su u praksi predstavljale postjugoslovenske vlasti devedesetih godina: pljačkašku privatizaciju, dovođenje zemlje u kolonijalni položaj, neizrecivo perverzne masovne zločine i sadistička iživljavanja nad bosanskim muslimanima, masovna silovanja i zatiranje tragova njihove kulture u ratu u Bosni i Hercegovini (1992–1995) — i sve to pod paravanom povratka „vječnoj Evropi“ i proglašavanja osnivača rumunske fašističke Željezne garde, Kornelija Kodreanua, „pravoslavnom slikom ugledanja“ (Isidora Bjelica, Naše ideje 1, str. 39), a sve radi rehabilitacije vođe minorne fašističke organizacije Zbor, Dimitrija Ljotića.
Nikakvo nije čudo što je ovakav suštinski neopaganski ideološki galimatijas postao poželjan naprednjačkoj vlasti — i to ne samo zbog velikih simpatija koje je, prema svjedočanstvu Vojislava Šešelja, za Kalajića gajio nekadašnji potrčko šefa radikala, a današnji predsjednik Srbije, Aleksandar Vučić. Kalajić je, doduše, život završio neodostojno — kameleonski, kako ga je i živio: njegov intimus Bokan sahranio je urnu s njegovim pepelom po pravoslavnom obredu, prevarivši najbližu porodicu u vezi s terminom sahrane. Nakon toga, Kalajićeva kćerka je za medije s užasom govorila o skrnavljenju tijela svog oca, koji je bio — i ostao — paganin s dubokim prezirom prema svim postojećim oblicima hrišćanstva, osim pravoslavlja, čiji je opstanak smatrao mogućim jedino kroz njegovo paganizovanje.
O tome svjedoče i Kalajićevi posljednji tekstovi. U njima, uprkos simpatijama koje gaji prema ličnostima tadašnjeg jegarskog vladike, a sadašnjeg patrijarha Porfirija Perića, kao i „slovenskom bratu papi Vojtili“, Kalajić ostaje potpuno vjeran svojim uvjerenjima. Štaviše, zaključuje da će biti „neophodno otkriti vjernicima istinu da je hrišćanstvo jedna grana stabla evroarijske religioznosti i da je Isus Hristos avatar staroiranskog Spasioca (Saošajanta), koji je takođe rođen bezgrešnim začećem i koji dolazi na kraju svakog ciklusa da pobijedi smrt i zlo.“
Identično nacističkim neopaganima iz Drugog svjetskog rata, Kalajić je smatrao da se valja otarasiti Starog zavjeta kao „otrova“, ali i Knjige otkrivenja, koju je ranije nazivao „krvoločnim projektom“.
Treba napomenuti da je jedan od najistaknutijih režimskih intelektualaca, Darko Tanasković, Kalajićev lik i djelo opisao kao, ni manje ni više, „jednu od najsamosvojnijih pojava ukupne naše savremenosti, ali i svevremenosti, koju smo se uglavnom plašili da prepoznamo i da se za njenim zovom vinemo preko prividno bezbjednih (pri)zemnih granica zemaljske osrednjosti i zadatih kodeksa različitih ‘korektnosti’ — kako vrijednosnih i umjetničkih, tako i ideoloških i političkih.“
Vuk Bačanović: Mitropolit Joanikije u šešeljevsko-dukljanskim projekcijama
Kalajić je preminuo, ali projekat vulgarne nacističke paganizacije srpskog duhovnog i kulturnog nasljeđa ima svoje nastavljače. Kao i svaka ideologija „evropejstva“, ona iza fasade reda i patriotizma skriva žive mrtvace. Prokazani pedofili u Crkvi na istaknutim pozicijama, svetosavska odlikovanja oko vratova korumpiranih političara, mafijaša, ratnih zločinaca i ubica; pornografski tabloidi koji nam za velike praznike poklanjaju ikone; kukavičluk crkvenog vrha da se jasno odredi prema tiraniji i izdajničkim postupcima kompradorske vlasti; političke emisije u kojima jedni te isti tzv. patriotski intelektualci — uključujući Tanaskovića i Bokana — objašnjavaju kako je naprednjačka vlast u Srbiji i šire najbolja od svih mogućih, kako će svi neposlušnici platiti cijenu ako se ne urazume i kako ne shvatamo blagodati pretvaranja zemlje u litijumsku grobnicu.
I što je najgore — takav koncept se izvozi u Republiku Srpsku (i cijelu Bosnu i Hercegovinu), kao i u Crnu Goru. I to ne samo radi učvršćivanja vulgarnog neopaganizma pod hrišćanskom krinkom kao dominantnog narativa među Srbima, već i zato što u više prostačkih aspekata stupa u sinergiju sa crnogorskim dukljanizmom i sarajevskom neokalajevštinom, kao spinovima hrvatskog desnog pravaštva. On prije svega služi da se srpski identitet predstavi kao burleskno strašilo — i tako stvori privid autentičnosti nacionalnog narativa i antikolonijalizma. Ako je u srpskoj istoriji išta hristoliko, onda je to kolektivna patnja zbog slobode i pravde, a nikako podražavanje i imitiranje osvajača.
Međutim, ono što u svemu predstavlja najveće poniženje koje su nam kalajićevci priredili — i nastavljaju da priređuju — jeste ugrađivanje kolonizovanih u kolonizatorske, rasističko-ezoterijske narative. Istorija srpskog naroda je sve — samo ne istorija kolonijalizma i izrabljivanja drugih naroda u ime koncepta „više kulture“ i „više rase“. Upravo suprotno: srpska istorija je uglavnom istorija kolonizovanih — boraca za slobodu i ratnika koji su se opametili da više ne ratuju za tuđi, posebno njemački račun. Ili, kako je to formulisao vojvoda Aleksa Nenadović, otac prote Mateje Nenadovića:
„…car ostavlja mene i sav narod srpski, kao njegovi stari što su naše pradede ostavljali. Zato idem natrag preko Save, a nemam pisara ni drugi̓ učeni̓ ljudi, no ću ići od manastira do manastira i kazivati svakom kaluđeru i popu, da u svakom manastiru zapišu, da više nikad tko je Srbin Nemcu ne veruje.“
A onda, krajem 20. vijeka, dobijamo indukovani štokholmski sindrom — uvjerenje da nas njemački imperijalizam ne bi ubijao da smo se na vrijeme naučili evropskoj solidarnosti. I još gore — dobijamo onoga koji samo fingira borbu protiv njega. Vučićeva vlast je ultimativna manifestacija te prevare, i stoga nije nikakvo čudo što je Dragoslav Bokan jedan od njenih glavnih glasnogovornika. Jer razne „gvozdene garde“ koje je zagovarao devedesetih nisu ništa drugo do sadašnje bande batinaša i ljudoždera koji zastrašuju mladost Srbije.
Može se, bez ikakvog pretjerivanja, reći: srpski narod je u 19. vijeku preživio Kalaja — da bi ga iza ugla zaskočio Kalajić. Zbog toga nikakvo čudo da su njegove pristaše prestravljene od mlade generacije, jer one nisu glupe da nasjednu na njihove priglupe ideološke kalambure.
